Ngành tiền số chứng kiến bước ngoặt mới, khi dự luật quản lý stablecoin và tạo ra khung pháp lý cho toàn ngành được Hạ viện Mỹ thông qua.

Ngày 17/7, Hạ viện Mỹ bỏ phiếu thông qua dự luật tạo ra khung pháp lý cho các tiền số neo cố định theo giá đôla Mỹ (stablecoin). Dự luật này có tên Genius Act, là bước ngoặt với ngành tài sản số sau nhiều năm thúc đẩy liên bang ra luật quản lý.

Dự luật sẽ được đưa lên Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông dự kiến ký duyệt văn bản này thành luật.

Hạ viện cũng thông qua thêm 2 dự luật khác về tiền số, để chuyển sang Thượng viện xem xét. Một tạo ra khung pháp lý cho tiền số (Clarity Act). Một cấm Mỹ phát hành tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương. Cả Genius Act và Clarity Act trước đó đều được lưỡng đảng ủng hộ.

Stablecoin là tiền số được phát triển trên blockchain và có vai trò ổn định giá, neo cố định theo giá trị của tiền pháp định. Vài năm qua, chúng ngày càng được sử dụng rộng rãi trong giao dịch tiền số, giúp người dùng chuyển đổi qua lại giữa các token nhanh chóng.

Nếu được ký thành luật, dự luật này sẽ yêu cầu các token được bảo đảm bằng tài sản thanh khoản cao, như USD hay trái phiếu chính phủ Mỹ ngắn hạn. Tổ chức phát hành cũng phải công khai thành phần của tài sản bảo đảm mỗi tháng.

Summer Mersinger, người đứng đầu Hiệp hội Tiền số Mỹ, ngày 17/7 nhận xét quyết định của Hạ viện là “bước ngoặt trong sự phát triển chính sách tài sản số tại Mỹ”. Từ lâu, ngành tiền số đã thúc đẩy các nghị sĩ thông qua luật quản lý tài sản số. Họ cho rằng khung pháp lý rõ ràng sẽ giúp các stablecoin và token khác được sử dụng rộng rãi hơn. Năm 2024, các doanh nghiệp và cá nhân ngành này đã chi hơn 119 triệu USD trong các cuộc bầu cử cho những ứng cử viên ủng hộ tiền số.

Năm ngoái, Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua một dự luật về stablecoin. Tuy nhiên, Thượng viện không đưa ra xem xét. Gần đây, Tổng thống Trump đã tìm cách cải tổ toàn diện chính sách tiền số của Mỹ, sau khi kêu gọi được sự ủng hộ của ngành này trong chiến dịch tranh cử.

Căng thẳng tại Quốc hội xung quanh các hoạt động tiền số của ông Trump từng đe dọa hy vọng của ngành này về việc có luật trong năm nay. Các nghị sĩ Dân chủ ngày càng chỉ trích mạnh việc ông Trump và các thành viên gia đình quảng bá các dự án tiền số cá nhân.

Hồi tháng 1, ông Trump ra mắt memecoin có tên TRUMP. Ông cũng sở hữu một phần dự án tiền số World Liberty Financial. Dù vậy, Nhà Trắng cho biết không có xung đột lợi ích nào diễn ra, vì tài sản của ông Trump đang được quản lý bởi một quỹ tín thác do các con ông đứng đầu.

Clarity Act sẽ định nghĩa khi nào một loại tiền mã hóa được coi là chứng khoán hay hàng hóa, đồng thời làm rõ quyền hạn của Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) với lĩnh vực này. Đây là điều các công ty tiền số từng tranh cãi trong nhiệm kỳ cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden. Họ cho rằng phần lớn token nên được xếp loại là hàng hóa thay vì chứng khoán, để các nền tảng dễ dàng cung cấp cho người dùng mà không phải tuân thủ hàng loạt quy định của luật chứng khoán.

Dự luật này sẽ được chuyển sang Thượng viện Mỹ bỏ phiếu, trước khi được gửi đến Tổng thống. Một số nghị sĩ đảng Dân chủ phản đối mạnh Clarity Act, cho rằng đây là cách hỗ trợ các dự án tiền số của ông Trump.

Về dự luật cấm tiền số do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC), các nghị sĩ đảng Cộng hòa cho rằng dự luật này sẽ vi phạm quyền riêng tư của người Mỹ. Vấn đề này từng là điểm nghẽn lớn trong các cuộc thảo luận tại Hạ viện tuần qua.

Theo Vnexpress, Reuters

Trên toàn cầu, ngày càng nhiều người dân, từ cá nhân cho tới các định chế tài chính, đều tỏ ra mệt mỏi với những “trò chơi tiền tệ” của các ngân hàng trung ương. Biểu hiện rõ nét là làn sóng dịch chuyển tài sản sang các kênh phi tập trung như vàng và Bitcoin ngày càng mạnh mẽ. Đây không chỉ là câu chuyện lợi nhuận. Đó là một hành vi “tự vệ chính đáng” trong bối cảnh đồng tiền truyền thống biến động khó lường, lạm phát bào mòn giá trị, còn chính sách tiền tệ dường như bị chính trị hóa. Sự chuyển dịch này ngầm gửi đi một thông điệp: Người dân không còn muốn chơi theo luật tiền tệ do ngân hàng trung ương đạo diễn.

Lạm phát: Hiện tượng tiền tệ do chính các ngân hàng trung ương tạo ra

Milton Friedman, nhà kinh tế học, cha đẻ của trường phái trọng tiền, từng tuyên bố: “Lạm phát ở đâu và khi nào cũng là một hiện tượng tiền tệ.” Trong dài hạn, không có lạm phát bền vững nào xảy ra nếu không có sự gia tăng quá mức cung tiền. Chính sách tiền tệ nới lỏng, dù mang danh nghĩa kích thích kinh tế hay giải cứu thị trường, thường là nguyên nhân gốc rễ châm ngòi cho lạm phát, như bài học “đại lạm phát” tại Mỹ thập niên 1970 cho thấy.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) buộc phải nâng lãi suất lên tới 20% dưới thời Chủ tịch Paul Volcker mới có thể kiềm chế cơn bão giá cả này. Thực tế hiện nay đang lặp lại những vòng xoáy tương tự. Sau đại dịch COVID-19, các ngân hàng trung ương đã bơm hàng ngàn tỷ USD vào hệ thống tài chính. Kết quả, từ Mỹ, châu Âu đến nhiều nền kinh tế mới nổi, lạm phát bùng nổ, buộc các nhà điều hành phải đảo ngược chính sách một cách đột ngột. Trong mắt người dân, “con ngáo ộp” mà ngân hàng trung ương chống lại, lại chính là thứ mà họ đã tạo ra.

Chức năng nguyên thủy và tối thượng của ngân hàng trung ương là bảo vệ giá trị đồng tiền. Những nỗ lực dùng chính sách tiền tệ để đạt các mục tiêu khác như thúc đẩy tăng trưởng hay tạo việc làm đều đã được lịch sử chứng minh là sai lầm. Edmund Phelps và Milton Friedman, hai nhà kinh tế đoạt Nobel đều cảnh báo rằng việc in tiền để đẩy tăng trưởng vượt tiềm năng chỉ dẫn đến lạm phát cao hơn mà không có lợi ích thực sự bền vững.

Hệ quả là nhiều ngân hàng trung ương hiện đại như ECB đã khẳng định rõ,  mục tiêu hàng đầu là kiểm soát lạm phát, thường ở mức 2%. Ở Mỹ, dù Fed có “nhiệm vụ kép”, thì việc duy trì ổn định giá cả vẫn là điều kiện tiên quyết để đạt được các mục tiêu còn lại. Nếu phải chọn một lý do duy nhất biện minh cho sự tồn tại của ngân hàng trung ương, thì đó chính là duy trì sức mua của đồng tiền. Khi chức năng này bị lãng quên, mọi thành tựu khác cũng trở nên thiếu chắc chắn.

Nhiều thập kỷ qua, chính sách tiền tệ đã trượt xa khỏi sứ mệnh ban đầu. Không chỉ kiểm soát lạm phát, ngân hàng trung ương  can thiệp ngày càng sâu vào thị trường tài chính, trở thành “người điều phối” của nền kinh tế. Sau khủng hoảng 2008, Fed, ECB và BOJ đã mở rộng bảng cân đối chưa từng có, mua vào hàng nghìn tỷ USD tài sản, làm méo mó tín hiệu thị trường và tạo ra những doanh nghiệp “zombie” tồn tại nhờ vốn rẻ.

Ở Nhật Bản, BOJ hiện nắm giữ gần 7% vốn hóa thị trường chứng khoán thông qua các ETF. Ở châu Âu, chính sách tiền tệ siêu lỏng đã kích thích bong bóng tài sản, đặc biệt là bất động sản. Tại Mỹ, những cú “giật cục” khi Fed chuyển từ nới lỏng sang thắt chặt cho thấy chính sách tiền tệ ngày càng khó tách khỏi áp lực chính trị – đặc biệt trong chu kỳ bầu cử.

Paul Winfree – cựu Giám đốc Hội đồng chính sách nội địa Nhà Trắng đã từng đề xuất loại bỏ lao động khỏi sứ mệnh của Fed, chỉ giữ lại kiểm soát lạm phát. Ông cảnh báo, việc cứu trợ các tổ chức “quá lớn để sụp đổ” (Too Big To Fail – TBTF) đã tạo ra một “rủi ro đạo đức” nghiêm trọng, khiến hệ thống tài chính lệch chuẩn khỏi các nguyên tắc thị trường.

Hậu tiền tệ: Kỷ nguyên của niềm tin phi tập trung?

Không muốn tiếp tục là nạn nhân trong “trò chơi tiền tệ”, người dân khắp nơi bắt đầu tìm cách rút khỏi hệ thống tiền pháp định. Hai nơi trú ẩn nổi bật nhất là vàng và Bitcoin.

Đến cuối tháng 06/2025, giá vàng thế giới đạt mức ổn định trên 3,300 USD/oz, sau khi lập đỉnh kỷ lục gần 3,500 USD/oz vào tháng 4. Năm 2024, nhu cầu đầu tư vàng toàn cầu (vàng miếng, ETF, xu vàng) đạt 1,180 tấn, mức cao nhất trong 4 năm (theo WGC). Ở những quốc gia siêu lạm phát như Thổ Nhĩ Kỳ, người dân tích trữ vàng với tổng trị giá ước tính lên tới 500 tỷ USD.

Cùng lúc, Bitcoin cũng bứt phá mạnh. Tính đến 30/06/2025, giá BTC đạt khoảng 108,000 USD, nâng vốn hóa lên hơn 2,100 tỷ USD, chiếm 60% toàn thị trường crypto. Tổng vốn hóa thị trường tiền mã hóa toàn cầu đạt 3,700 tỷ USD – tăng gần 70% so với năm trước (dữ liệu từ CoinGecko và Glassnode).

Ở các nước có kiểm soát vốn gắt gao như Argentina, Venezuela hay Thổ Nhĩ Kỳ, người dân coi Bitcoin là “phao cứu sinh” tài chính. 87% người Argentina được khảo sát tin rằng tiền mã hóa giúp họ đạt tự do tài chính. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, khối lượng giao dịch BTC/TRY thường bùng nổ mỗi khi đồng Lira lao dốc.

Dù vẫn còn tranh cãi về vai trò phòng hộ lạm phát, nhưng rõ ràng Bitcoin đang dần thay đổi hành vi tài chính của giới trẻ. Với đặc tính phi tập trung, số lượng hữu hạn và không bị thao túng bởi bất kỳ Chính phủ nào, Bitcoin được ví như “vàng số” trong thời đại kỹ thuật số.

Ước tính đến năm 2025, có khoảng 560 triệu người trên toàn cầu, tương đương 6.8% dân số thế giới – sở hữu tiền mã hóa. Trong đó, hơn 300 triệu người nắm giữ Bitcoin.

Ở Việt Nam, tỷ lệ người trưởng thành sở hữu crypto thuộc nhóm cao nhất thế giới, vượt 20% (dữ liệu từ Chainalysis và TripleA). Điều này cho thấy một xu hướng: người dân không chỉ tìm kiếm lợi nhuận, mà còn muốn bảo vệ tài sản khỏi các quyết định chính sách đầy bất trắc.

Toàn cầu đang bước vào giai đoạn đánh giá lại vai trò và giới hạn của chính sách tiền tệ. Theo khảo sát Trust Barometer 2025, mức độ tin cậy vào các định chế tài chính đã giảm trung bình 22% so với năm 2020.

Trong bối cảnh đó, vàng và Bitcoin là tài sản. Là biểu tượng của sự phòng vệ, là tiếng nói im lặng của những người dân muốn đứng ngoài “trò chơi tiền tệ”. Khi niềm tin vào hệ thống tập trung giảm sút, các giải pháp phi tập trung sẽ dần chiếm vị thế trung tâm.

(Theo Vietstock.vn)